INTRODUZZJONI

​

Fid-dlam li ngħixu fih, ma nistgħux nevitawh;

 

Id-dawl biss jista' jagħmilna l-ħsara. Il-mibegħda ma tistax tkeċċi l-mibegħda; iżda l-imħabba tista' tinbidel f'mibegħda wkoll. Meta d-dawl jiddi daqshekk qawwi, id-dlam żgur qed jidħak; hemm difett fit-tjubija, u hekk jidħol il-ħażen.

 

Safejn nistgħu niddistingwu, hemm intenzjoni solitarja tad-dlam... ...

 

l'imħabba ossessiva hija l-ġrajja minn eżistenza ħafifa għal dlam infinit.

​

HAIBUN

​

Haibun (俳文, litteralment, kitbiet haikai) hija forma letterarja prosimetrika li toriġina fil-Ġappun, li tgħaqqad il-proża u l-haiku.

Il-firxa tal-haibun hija wiesgħa u ta’ spiss tinkludi awtobijografija, djarju, esej, poeżija fil-proża, storja qasira u ġurnal tal-ivvjaġġar.

It-terminu "haibun" intuża għall-ewwel darba mill-poeta Ġappuniż tas-seklu 17 Matsuo Bashō f’ittra lid-dixxiplu tiegħu Kyorai fl-1690. Bashō kien kittieb bikri prominenti tal-haibun, dak iż-żmien ġeneru ġdid li jgħaqqad prototipi klassiċi, ġeneri ta’ proża Ċiniżi u suġġetti u lingwa vernakulari.

Huwa kiteb xi haibun bħala rapporti tal-ivvjaġġar matul id-diversi vjaġġi tiegħu, li l-aktar famuż minnhom huwa Oku no Hosomichi (Triq Stretta għall-Intern).

Il-haibun iqsar ta’ Bashō jinkludu kompożizzjonijiet iddedikati għall-ivvjaġġar u oħrajn iffukati fuq skeċċi ta’ karattri, xeni ta’ pajsaġġ, vinjetti aneddotali u kitbiet okkażjonali miktuba biex jonoraw patrun jew avveniment speċifiku.

Il-Kabina tiegħu tad-Dar tal-Fantażma tista’ tiġi kklassifikata bħala esej, filwaqt li f’Saga Nikki (Djarju tas-Saga), huwa jiddokumenta l-attivitajiet ta’ kuljum tiegħu mad-dixxipli tiegħu f’irtir tas-sajf.
Il-haibun tradizzjonali tipikament ħa l-forma ta’ deskrizzjoni qasira ta’ post, persuna jew oġġett jew djarju ta’ vjaġġ jew avvenimenti oħra fil-ħajja tal-poeta.

Haibun aktar tard kien miktub minn poeti haikai bħal Yosa Buson, Kobayashi Issa, u Masaoka Shiki.

​

FID-DALMA PROFONDA

(Haibun)

 

Naf li ninsab fid-dlam. L-oskurità hija immensa. Ma nafx eżattament fejn ninsab, jew x'jien.

 

X'inhu dan il-post?

Għalkemm suppost naf?

 

Naf li ninsab fid-dlam, l-oskurità hija immensa. Ma nafx x'qed nagħmel hawn. Min ġabni hawn, u għaliex ninsab hawn? Imma naf li anke f'din l-atmosfera mudlama, jien maħbub.

L-abitazzjoni tiegħi tipprovdi insulazzjoni kontra aġenti esterni, dawl u ħoss, u tipproteġini kontra xokk u pressjoni.

Li ninsab fil-kavità sakrali, jien protett sew mill-għadam ħoxnin u b'saħħtu li jdawwar l-"endometriju" minn ġewwa. Dawn l-għadam jgħinu biex iġorru l-piż tal-embrijun sa tmiem il-konfinament.

 

Din l-istruttura, magħmula minn muskoli qawwija, hija mibnija idealment għall-benesseri u l-iżvilupp. Matul din ir-restrizzjoni, l-għeruq li jgħaqqdu l-għadam fir-reġjun flimkien isiru eħxen u itwal. Qed nitbandal u ndur, inżomm ħafna pożizzjonijiet differenti li fihom inħossni mxarrab għasra, għalkemm naf li mhux qed inqalleb u ndur b'mod frekwenti ħafna.

 

Ninsab mimdud fuq il-ġenb u naf li jien f'pożizzjoni orizzontali. Ikun xi jkun li jien, qed nipponta lejn in-naħa tax-xellug ta' din il-forma. Din l-istruttura hija organu muskolari vojta, b'ħitan ħoxnin, li jinsab fil-fond f'kavità. Fil-parti ta' fuq tagħha, it-tubi huma miftuħa, wieħed fuq kull naħa, filwaqt li taħt il-kavità tagħha, tikkomunika mal-għonq ta' apparat tal-ħolqien.

 

Għadni fid-dlam.

 

L-oskurità hija immensa. Inħoss li qed negħreq, mgħarraq. Inħoss xewqa kbira għal xi tip ta' dawl. F'daqqa waħda, dawwart kompletament. Naf li jien f'pożizzjoni oblikwa nħares lejn xi mkien (ma nafx fejn).

 

Kont qed ninżel bħallikieku kont qed nippreżenta lili nnifsi għal xi ħaġa tremenda. L-atmosfera hija eċċellenti, u nħoss li qed nitbandal minn naħa għall-oħra.

Qed niġi miġbud. Iva, żgur li qed jiġbduni. Qed niżżerżaq minn ġo kavità!

 

Issa jien imxarrab ħafna u…...

 

F'daqqa waħda, qed nara dawl, mhux ħafna, imma dawl glorjuż!

Inqbadt minn xi ħaġa li naf li qed niżżerżaq minnha.

 

Id-dawl huwa qawwi.

Nista' nara x'jien issa.

Nista' nara li għandi ġisem

Għandi żewġ saqajn żgħar u żewġ idejn żgħar,

Ma nistax nara dak ta’ fuqi, imma nista' nara u nisma' ħsejjes kbar.

 

titwieled tarbija

tifel sabiħ jismu Freddie

f'April tal-1956

F’JUM MEWTI

 

Għasfur ikanta fuq siġra tal-ħarrub, u l-ġrieden ferħanin b’mod eżawrit f’għalqa tal-qamħ waqt li s-serp ifittex l-ikel.

Dalgħodu xemxi, u jien għajjiena ħafna; il-birra kiesħa tinżel għazel, imma nħoss moħħi jiddiżorjentat.

 

Naf li minhiex se norqod illejla għax f’dik is-siegħa solenni, għandi appuntament mal-mewt. Il-qamar kwiet fis-sema jibki għalija u għal qalbi; bħal nemusa li turi d-dawl tagħha, x-xitan qed jieħu gost jittantani. Waslet is-siegħa biex jagħtini l-akbar pjaċir; pgoogieh fuq il mejda fejn stajt narah sewwa. Dan kien l-isbaħ rigal li xi ħadd seta’ jagħtini. Wasal iż-żmien li ngħid saħħa għal dejjem, u m’rridtx nitlob maħfra. Qbadt ir-rigal sabiħ li ħallieli l-ħabib tiegħi u ppontajtu lejn moħħi.

 

imsawwat mingħajr tama

ma kelli l-ebda alla biex nirringrazzja

il-grillu nġibed

​

L-IMPERMANENZA TA' MEWTI

 

Jekk kollox, inkluża ruħi u l-personalità, se jsir trab u rmied, għaliex mela, moħħi jurini din ix-xena sabiħa aħħarija hekk kif se jkun qed immut? Ninsab rilassat fis-serenità u niftakar f’dawk il-ħolm sbieħ? Qed nirreferi, naturalment, dwar il-punt tal-mewt?

 

L-aħħar mistoqsijiet lill mewt għażiża tiegħi, huma: -

 

Se jkolli tmiem komdu u bla problemi b'sensazzjonijiet ottimisti?

Se jkolli sentiment estrem ta' mħabba assoluta?

Se ninnota xi ħsejjes jew hwejjeg naturali?

Se ikolli zmien atti sesswali?

 

imwieled biex immut żgur

nafda fil-ħajja tal' wara mewti

Nispera nibdilel f’annimal gustuz

​

IL-ĠARA L-ĠDIDA

 

Ħares lejha minn wara l-purtieri hekk kif għalqet il-bieb twarajha. Il-ġara tiegħu kienet mil-isbaħ, bjonda klassika ta' disgħa u għoxrin sena b'karnaġġjon ċar u b’għajnejn blu kollha gmiel. Xagħarha twil u dehbi niżel ma' daharha f'mewġ jiddi. Kienet twila ħafna.

 

Daqq il-qanpiena tal-bieb tagħha. Ftit minuti wara, il-bieb infetaħ, u tbissem lejha. Hija tbissmet lura u daħlietu fis-salott. Hija baqgħet wieqfa, tistaqsi dwar is-sitwazzjoni kollha, speċjalment dwar dan ir-raġel. Kien hemm xi ħaġa dwaru li ma setgħetx tipponta subgħajha lejha. Madankollu, b’mod sorprendenti, hija kellha grazzja mieghu u ma setgħetx tifhem għaliex. Ir-ragel pogga fuq is-sufan waqt li hija kienet ferragħtu nbid f’tazza tal-kristal.

 

Innutat li kien qed iħares lejha b’mod intens u ħassitha xi ftit skomda. Imbagħad, b’moviment wieħed dirgħajh kienu madwarha, u xufftejħ bdew jizfnu ma’ xufftejha, il-mara kienet tiegħu. Ftit wara, marru fil-kamra tas-sodda.

 

Meta l-azzjoni sesswali ntemmet f’widnejh beda jisma s-Sonata ta’ Beethoven waqt li hija bdiet tkanta Hallelujah.

 

sess b'abbundanza

permezz ta' tenerezza

kwistjoni ta' togħma

​

​U INT UKOLL

 

Ħafna mir-riżultati tajbin jew pożittivi tiegħi huma bbażati fuq il-kura tal-oħrajn. Li nuri tħassib għall-oħrajn u nieħu sehem fil-miżerja ta’ nies oħra jista’ jkun ta’ benefiċċju għalija. Se nfalli jekk naħseb biss fija nnifsi biss u ninsa lil niex ohra; irrid inħares ’il quddiem lejn il-futur aktar milli noqgħod naħseb fuq il-passat. Li nsir aktar ġentili fl-attitudni tiegħi huwa bħal li tneħħi ħuta mill-ilma għax li tbiddel fehmtek u l-ħsibijiet ifissru li nċċedi l-fidikollha. Qatt m’għandi nassumi li l-problemi tiegħi se jiġu solvuti minn xi ħadd ieħor jew billi naħrab f’dinja intossikanti.

 

Dejjem nimmaġina li nkun kuntent u ma nbatix. Nassumi li billi nagħmel għemejjel tajbin, żgur li se nevita deċiżjonijiet ħżiena.

 

egoist iblah

il-ħajja monotona tal-egoiżmu

et etiam vos

​

ANĠLI JIŻFNU

 

Fis-skiet, niżlu d-dellijiet ta’ filgħaxija. In-nies inġabru madwar l-arpa armonjuża, jisimgħu, sakemm bla mistenni, ġew imfixkla minn ftit kerubini waqt li x-xita fis-sema kienet nieżla bil-qlil.

 

Twilidt f’xita qalila nieżla bla waqfien f’dak il-mument. L-anġli bdew jiżfnu ferrieha imma wkoll ixxarbu ghasra. Tawni l-magħmudija tan-nar.

 

Mid-dnub oriġinali kont tnadfat, filwaqt li l-ħoss sofistikat tal-arpa kompliet bla waqfien.

 

kottra ta’ anġli,

dmugħ jahraq li jħabbar il-wasla tiegħi

Iz-żfin baqa’ l-lejl kollu

 

SALIB MAQLUB

 

Sinjal ta’ fidi, b’mod negattiv.

F’isem ix-xitan, għadd ta’ dixxipli ggarantixxu li jaderixxuħ, ghax weghdhom li ssaħħar l-pjaċir kollha taghhom. Xewqat biex jeliminaw kwalunkwe inibizzjoni.

 

It-titjib tal-kopulazzjoni jitwettaq b’mod ċar biswit kruċifiss ta’ that fuq.

 

id-dixxipli tal-maġija sewda antika

gharwiena minghajr mistħija

pjaċiri sesswali

​

GĦEXT FID-DMUGĦ

 

Bil-biżgħat;

L-ebda ħin għall-ferħ!

Il-ħajja kienet dejjiema

Il-ħajja hija twila fit-tbatija;

Kien qed tifgani!

 

Il-mewt kienet f’moħħi.

Il-mewt ma kinitx ’il bogħod.

Dan is-sentiment jimmonopolizza moħħi!

 

Il-fjammi tal-imħabba kienu dgħajfa.

Il-fjammi tal-imħabba li kelli nfittex u ma sibtx,

Ma nistax nitkellem aktar!

Fid-diżillużjoni, għereqt.

 

Fil-paċi tal-fantasija, sibt ruhi

Madankollu, bix-xewk, jien inkurunat!

Li nidħak mingħajr ma nibki.

Li naħrab il-ferħ mid-dwejjaq

 

Il-ferħ bla tmiem mhux qed jonqos!

Li nsib uġigħ ġdid

Minn ktajjen imsaddmin;

Għereq fid-dmugħ.

 

MISSIER TAZ-ZOKKOR

 

Meta tfajla ta’ għoxrin sena tiżżewweġ,

u mħabba dubjuża f’qalbha midfuna;

il-futur tagħha mhux se jsir isbaħ

huwa xwejjaħ u xaħmin, u hi zaghzugha u fraġli.

Meta raġel ta’ ħamsa u sittin sena jiżżewġ

lil tfajla ta’ għoxrin sena sgur ikollu uġigħ sesswali;

Se tkun hi għal dejjem l-għasel tal-fidil

Jew forsi saħansitra tibda tgħodd flusu?

 

BIL-ĦAJJA FIL ĦAJJA GĦAL ĦAJJA

 

L-iżbalji li nagħmel kuljum

kunfidenza mgħottija bid-dellijiet u d-diżappunt;

it-tama qatt ma timxi fi triqti.

 

Id-deċiżjonijiet li nieħu f’ħajti

jikkawżaw insigurtajiet, niket, u tilwim;

filwaqt li l-uġigħ ta’ qalb u t-traskuraġni jsiru mifruxa.

 

L-imħabba tal-għaġeb ma tinstabx

gewwa fija, in-nuqqas ta’ rispett jiġi assorbit madwari;

ma stajtx nisma’ l-verità; hassejtni mqarraq bil-ħoss.

 

Emozzjonijiet ġenwini kkawżawli uġigħ.

id-demm huwa mċappas b’tebgħa ta’ mill-kuzjenza

effetti mentali mċajpra jibqgħu go fgija.

 

L-iżbalji li nagħmel kuljum - inkredibbli

id-deċiżjonijiet li nieħu f’ħajti - konċepibbli

l-imħabba tal-għaġeb ma tinstabx - irrimedjabbli

emozzjonijiet ġenwini kkawżawli uġigħ - kredibbli

 

FUQ IL-MODALITÀ TAL-IRQAD

 

Il-kumdità kollha assigurata matul il-lejl

iżomm il-moħħ kunfidenti mid-diffikultajiet;

id-dlam moħbi u megħlub mid-dawl

jipproteġi mill-inċertezza tal-krudeltajiet.

 

Iljieli bla rqad jikkontrollaw il-fakultajiet.

ħolm u ħolm ikrah li l-imħuħ jinċitaw;

jħawdu kunċett falz mar-realtajiet

il-memorji jinħarqu b'mod intens meta wieħed iħares lura.

 

Ħsibijiet dubjużi jikkawżaw diżgrazzji mentali,

id-determinazzjoni hija meħtieġa biex tnaddaf u tiġġieled

ħsibijiet friski jiddefinixxu strateġiji aktar friski

l-kumditajiet kollha huma assigurati, iżda l-inkwiet huma moħbija.

 

Fi stat ta' rqad, ir-realiżmu jitbiegħed

il-fantasija timmanipula, il-verità ssir nawfragu.

 

GĦAMILT U GĦANDI

 

Fuq ftit xita, il-bebbux joħroġ minnufih,

l-għasfur ikanta l-melodiji tal-hallelujah;

in-natura għamlithom jiffjorixxu bil-ferħ

Jien iddiżonorajt lili nnifsi b'għemil ħżiena.

 

Il-muntanja emozzjonali hija għolja wisq biex tintlaħaq

l-affezzjonijiet qed joħorġu fil-miżerja;

l-ebda tlugħ ix-xemx u l-ebda nżul ix-xemx ma jfejquni

Ngħix ħajja ta' disprezz, għalkemm hija kontemporanja.